Samo(iz)gradnja na Praškom kvadrijenalu

Srbija je prvi put na toj prestižnoj manifestaciji nagrađena 2015, a ove godine naši umetnici svojim delima pokreću dijalog o doživljaju razvoja pojedinaca u nekadašnjem socijalizmu i u okvirima koje nameće sadašnje društvo

Praško kvadrijenale, koje se ove godine održava od 6. do 16. juna, najznačajnija je svetska manifestacija posvećena scenskom dizajnu i prostoru. Od 1967. predstavlja široku platformu za istraživanje različitih oblasti scenskog stvaralaštva - od artikulacije fizičkog prostora za igru i dizajna dekora, kostima, zvuka i svetla u pozorištu, preko umetničkih i kustoskih praksa iniciranih ukrštanjem i preklapanjem arhitekture, scenskih i vizuelnih umetnosti, do sajt-specifik projekata i upotrebe prostora savremenog grada kao pozornice. Nastup Srbije na Praškom kvadrijenalu 2015. godine nagrađen je zlatnom medaljom za uspostavljanje dijaloga. To je bila prva nagrada Srbije na ovoj manifestaciji.

Ove godine Srbija se u Pragu predstavlja u postavkama "Nacionalna postavka (Section of Countries and Regions)" i "Studentska sekcija (Student Exhibition - Students, young designers and young designer's studios)", dok je naziv zajedničke teme "Samo(iz)gradnja".
Svojim radovima naši umetnici slede doživljaj samo(iz)gradnje koji je potekao iz specifičnog ideološkog, društvenog, političkog, ekonomskog i kulturnog konteksta socijalističkog društva druge polovine 20. veka, s prostora i iz vremena u kojem je rad pojedinca na sebi smatran društveno potrebnim i društveno opravdanim. Tako postavljeno društvo videlo je sopstveni razvoj kroz razvoj pojedinca, njegovo obrazovanje, vaspitanje, unapređenje uslova života i rada. Podstican je razvoj amaterskih klubova i udruženja, osnovane su institucije i manifestacije, negovano je pozorište i ostale umetnosti koje su svima bile dostupne.

U kontekstu današnje svakodnevice, pozicija pojedinca znatno je izmenjena. On više nije neko ko može da prihvati da ga društvo podstiče, gradi ili oblikuje. Naprotiv, on (pojedinac) mora da oblikuje društvo oblikujući sebe. Takav odnos pojedinca i društva nameće veliku odgovornost svakome, i umesto jednog dominantnog, nastaje mnogo malih društava. Energija, interesovanje i motivacija preselili su se u male kolektive i radna okruženja u gotovo svim oblastima savremenog života, pa i u umetnosti. Neprekidne promene i nepredvidljivi uslovi rada doneli su nesigurnost, neizvesnost i nepoverenje, ali istovremeno i mogućnost za kreiranje novih modela.
Sledeći te nove vrednosti, koje podrazumevaju zalaganje za sopstvene ideje umetničkim činom, a koristeći sredstva na kojima društvo počiva, naši umetnici će ponuditi odgovor na pitanje gde je danas prostor za pravljenje, zidanje, konstruisanje kolektiva, pojedinca, sebe... za samo(iz)gradnju.

Osim na samo(iz)gradnju kao kontekst, nastup Srbije oslonjen je i na koncept Kvadrijenala koji akcenat stavlja na one autorske pristupe koji scenski dizajn razvijaju kao snažni sastavni deo ukupne umetničke ideje, a ne kao podređenu ili prateću disciplinu. U tom smislu, nastup Srbije posvećen je identifikaciji, mapiranju i predstavljanju autora, događaja, manifestacija i institucija koji u svom radu neguju takav pristup scenskom dizajnu i scenskom prostoru.

Organizatori nastupa naših umetnika u Pragu je Muzej primenjene umetnosti iz Beograda i Scen / Centar za scenski dizajn, arhitekturu i tehnologiju Fakulteta tehničkih nauka Univerziteta u Novom Sadu - OISTAT centar za Srbiju, a komesari nastupa su Ljiljana Miletić Abramović, istoričarka umetnosti, muzejski savetnik i direktorka Muzeja primenjene umetnosti u Beogradu, i Tatjana Dadić Dinulović, teoretičarka scenskog dizajna i redovni profesor Fakulteta tehničkih nauka u Novom Sadu.