Odluka SPC
Makedonska pravoslavna crkva: Autonomija, ne i autokefalija
To što je Srpska pravoslavna crkva, kako je saopšteno posle zasedanja Svetog arhijerejskog sabora, uspostavila "puno liturgijsko i kanonsko opštenje sa ’Makedonskom pravoslavnom crkvom – Ohridskom arhiepiskopijom’ ne znači, međutim, da SPC priznaje i autokefalnost Makedonske pravoslavne crkve. Najkraće rečeno, to znači da dve crkve više "nisu u raskolu“, odnosno da o spornim pitanjima koja postoje mogu da nastave da pričaju.
Pritom je važno istaći da ova odluka SPC nema nikakve veze sa nedavnom nekanonskom odlukom Sinoda Carigradske patrijaršije kojom je priznata crkva u Severnoj Makedoniji.
Jer, prema kanonima, jedino Sabor SPC može da rešava statusna pitanja koja se tiču crkvene organizacije na njenom kanonskom području, a kojem pripada i područje Severne Makedonije.
Najviše crkveno telo saopštilo je da su primili akt Svetog arhijerejskog sinoda "Makedonske pravoslavne crkve – Ohridske arhiepiskopije” kojim, kako se ističe, ista prihvata opštepriznati kanonski status koji joj je još 1959. godine dodelio Sabor SPC.
U saopštenju se dalje navodi da u poslatom aktu makedonski sinod "izražava nadu da će SPC bratoljubivo rešavati i rešiti i pitanje njenog konačnog kanonskog statusa, čemu treba da usledi svepravoslavno saglasje i prihvatanje toga statusa“.
Primivši ovaj akt, Sveti arhijerejski sabor, kako se ističe u saopštenju, pozdravlja prihvatanje opštepriznatog kanonskog statusa, a to je status najšire moguće autonomije, odnosno pune unutrašnje samostalnosti.
"Pošto su ovim uklonjeni razlozi za prekid bogoslužbenog i kanonskog opštenja, izazvani jednostranim proglašenjem autokefalnosti 1967. godine, vaspostavlja se puno liturgijsko i kanonsko opštenje. Vaspostavljanjem jedinstva na kanonskim osnovama i pod uslovima važenja kanonskog poretka na čitavom području SPC dijalog o budućem i eventualno konačnom statusu eparhija u Severnoj Makedoniji nije samo moguć nego je i celishodan, legitiman i realan“, ističe se u zvaničnom saopštenju Sabora.
Kako se napominje, u dijalogu o budućem i eventualno konačnom statusu "makedonske pravoslavne crkve”, SPC će se rukovoditi samo i isključivo eklisiološko-kanonskim i crkveno-pastirskim načelima, merilima i normama, ne mareći za realpolitičke, geopolitičke, crkveno-političke i druge slične datosti ili za jednostrane inicijative i ne podležući ničijim uticajima ili pritiscima.
"I, naposletku, Sabor nema nameru da posle rešavanja statusa uslovljava novu sestrinsku crkvu ograničavajućim klauzulama u pogledu opsega njene jurisdikcije u matičnoj zemlji i u dijaspori, uz preporuku istoj da pitanje svog zvaničnog naziva reši u neposrednom bratskom dijalogu sa jelinofonim i ostalim pomesnim pravoslavnim crkvama“, zaključuje se u saopštenju Sabora SPC.
Odluku Sabora SPC pojedini makedonski analitičari crkvenih pitanja okarakterisali su kao negativnu za MPC-OA i kao njeno vraćanje u 1959. godinu.
Zvanične reakcije iz Ohridske arhiepiskopije još nema. Oglasio se jedino mitropolit prespansko-pelagonijski i administrator australijski i novozelandski MPC Petar, koji je u izjavi za "Dojče vele“ na makedonskom jeziku ocenio da je odluka SPC korak napred u odnosima dve crkve.
"Vaseljenska patrijaršija uputila je da sa Srpskom pravoslavnom crkvom uredimo upravna pitanja između dve crkve u okviru svetokanonskog akta i crkvenog predanja. Čim je srpska crkva prihvatila da rešavamo ova pitanja, ne vidim šta bi moglo biti negativno u ovom procesu“, rekao je vladika Petar.