ARHITEKTURA: Način života u Mongoliji

U toku istorije, mongolska arhitektura je bila ograničena na sopstveno nasleđe u vidu okruglih portabl kuća koja se nazivaju Ger, koje su oslikavale njihov nomadski način života. Ovi objekti se često mogu naći pod imenom Jurta (yurt), međutim ovaj naziv bi trebalo koristiti samo za klasifikaciju nomadskih domova naroda Centralne Azije, jer oba označavana pojma imaju vidnu razliku u strukturi, a i pojam Ger je izvor nacionalnog ponosa Mongolije. Ger-ovi još uvek postoje u Mongoliji, iako ljudi definitvno kreću pravcem većih permanentnih naselja.

Glavne karakteristike Ger-a nalaze se u jednostavnosti konstrukcije koja omogućava brzu montažu i demontažu i lakoću transporta, a sve u duhu nomadskog stila života. Glavni delovi su zidovi presvučeni  felt-om (vrsta kože) oblika kvadrata i napravljeni su od nekoliko delova u zavisnosti od veličine objekta. Krovnu konstrukciju čini više dugih zašiljenih stubova povezanih konopcem. Zašiljene strane se umeću u kružnu konstrukciju na vrhu formirajući toono, koji podržava centar krova i ujedno služi kao jedini izvor dnevnog svetla.

Unutrašnjost je krajnje jednostavna. Na sredini se nalazi mesto za loženje, severni deo objekta je najvažniji i u njemu se nalazi svetilište. Istočna strana je namenjena dnevnim poslovima, a zapadna strana je predviđena za smeštaj porodice. Ove tradicije u organizaciji unutrašnjeg prostora se poštuju i dan danas i pokazale su se kao najbolje rešenje za nomadski stil života.

Sledeći značajan arhitektonski stil su zaštitni zidovi i utvrđenja koji su se javili tokom ratova između 500. i 800. godine. U gradu Kara Balgasun, postoje ostaci zidova jedne od tih drevnih građevina. Mongolsko carstvo, pod vođstvom Džingis Kana tokom 1200. godine, ubrzo je stacioniralo svoj kapital u gradu Karakorum, koji je kasnije izgubljen u vremenu. Od tada su otkrivene nove arhitektonske karakteristike, pre svega u vidu stalnih naselja i stacionarnih palata.

Značajna promena je stupila između 1500. i 1600. godine, kada je budizam imao jak uticaj na kulturu. U tom trenutku je izgrađen veliki broj manastira. Neki su izgrađeni u stilu Tibeta, međutim, lokalni stil je preuzeo primat i objekti su se formirali po stilu Ger-a. Stil je uključivao objekat u obliku kruga. Najuticajniji primeri ovih manastira se mogu naći u Hohhot pored Khongo Tarni, Zaya-iin Khuree, Baruun Khuree i Zaya-iin Khiid. Od 1700. godine do 1900. stil je nastavio da se menja u smislu permanentnosti.

U 1900. godini Mongolija je pala pod veliki ruski uticaj i arhitektonski stilovi su počeli da se menjaju. Tradicionalni stilovi su pomešani sa ruskim konstruktivizmom. U ovo vreme je predstavljena i sovjetska stilska arhitektura i to neposredno posle preuzimanja Rusije od strane Sovjeta. Većinski deo podgrađa Ulan Batora je u Sovjetskom stilu.

Od pada Sovjetskog saveza 1991. godine, došlo je do povratka na tradicionalne arhitekture Mongolije renoviranjem manastira Gandan. Ovo je došlo i kao veza sa modernom arhitekturom, ali prvenstveno u glavnom gradu, a kao predstavnike tog stila možemo navesti zgradu Banke Ulan Batora i Hotel Džingis Kan.