UBISTVO STJEPANA ĐUREKOVIĆA: Poslednja podvala Franje Tuđmana

Posle tri presude na doživotnu robiju, koju je nemačko pravosuđe izreklo u slučaju ubistva Stjepana Đurekovića, istraga pravosudnih institucija ove države i dalje traje i usmerena je ka nalogodavcima i izvršiocima jednog od najčuvenijeg ubistva hrvatske emigracije, ali i na otkrivanju dokumentacije savezne Službe državne bezbednosti, koja je pratila slučaj eliminacije izvršene u julu 1983. godine u Nemačkoj.

Nezavisna Hrvatska je u ovom slučaju Nemcima dala ono što do sada nije uradila nijedna država - predala im je dvojicu svojih najpoznatijih kontraobaveštajaca - Josipa Perkovića (74) i Zdravka Mustača (77), dvojicu stubova nekadašnje Službe državne bezbednosti i aktivnih učesnika u stvaranju Nezavisne Države Hrvatske. I to odmah po ulasku u EU. Postupajući po evropskom nalogu za hapšenje. Obojica su u Nemačkoj osuđeni na doživotne kazne zatvora. Perković zbog učešća u organizaciji ubistva, Mustač kao njegov šef i nalogodavac zločina. Pre njih, u Nemačkoj je na doživotnu robiju osuđen i Krunoslav Prates, špijun hrvatske službe.

Međutim, tu nije kraj. Nemački istražni organi insistriaju na otkrivanju svih učesnika u likvidaciji Sjepana Đurekovića i tragaju za dokumentacijom koja o tome svedoči. S druge strane, hrvatske vlasti pokušavaju da pritisak i težište problema prebace na Beograd i Srbiju sugerišući da se dokumentacija koja je predmet interesovanja nalazi u Srbiji, pritom naglašavajući da iza ovog akta ne stoje osuđeni Mustać i Perković i SDS Republike Hrvatske već srpska Služba državne bezbednosti.

Na sudu, i Perković i Mustač su se branili ćutanjem.

Njihova odbrana potencirala je sve vreme da je mere za likvidaciju Udbinih neprijatelja mogao da odobri samo savezni Sekretarijat za unutrašnje poslove pod kojim su se tada nalazile i javna i tajna policija.

I to je tačno. Ali na predlog republičkih organizacionih jedinica DB.

U slučaju Đureković, mera predloga za eliminaciju potekla je, kako "Ekspres" ekskluzivno saznaje, upravo iz Hrvatske, iz njihovog DB.

Da li taj dokument zaista postoji, Hrvatima ni danas nije poznato jer su svi papiri saveznog SUP-a ostali u Beogradu. Raspad Jugoslavije doveo je do podele imovine u mnogim oblastima, koje su pratile zajedničku državu, ali dokumentacija savezne policije nikada nije bila predmet sukcesije.

Sve je ostalo u zgradi u Ulici kneza Miloša. Do bombardovanja 1999. godine. U eksploziji rakete, deo dokumentacije je izgoreo. Veći deo je ostao. Ali ostali su mikrofilmovi celokupne dokumentacije, neki, doduše, bez prateće dokumentacije...

"Mera likvidacije Đurekovića potekla je iz hrvatskog DB. Oni su predložili likvidaciju. I taj papir je otišao u savezni SUP, na čijem se čelu tada nalazio Stane Dolanc", kaže za "Ekspres" izvor upućen u najnovija dešavanja istrage slučaja Đureković.

Dalja postupanja išla su ka vrhu.

Povezane vesti - Povijest jedne laži

Savezni Sekretarijat za unutrašnje poslove odobrio je "specijalnu akciju" prema Đurekoviću.

Takva hijerarhija postupanja bila je određena Pravilnikom o radu Službe državne bezbednosti iz 1975. godine, koji je i citiran na suđenju Perkoviću i Mustaču.

U poglavlju III "Metode i sredstva rada SDB" kao jedna od metoda navodi se i operativna akcija, član 39: "Služba državne bezbednosti organizuje operativnu akciju radi izvršenja konkretnih zadataka u zemlji i inostranstvu koji zahtevaju šire, koordinisano i vremenski ograničeno angažovanje službe, posebno u vezi sa obezbeđenjem predsednika Republike i određenih ličnosti, značajnih skupova i manifestacija i u slučajevima ispoljavanja grubljih i težih oblika aktivnosti stranih obaveštajnih službi, neprijateljske emigracije i unutrašnjeg neprijatelja; likvidacije ubačenih diverzantsko-terorističkih ili odmetničkih grupa; i radi rasvetljavanja težih krivičnih dela iz svog delokruga. Odluku o zavođenju operativne akcije u inostranstvu ili na teritoriju dve ili više republika, odnosno autonomnih pokrajina donosi savezni sekretar za unutrašnje poslove, a za akcije od značaja za republiku ili autonomnu pokrajinu - republički, odnosno pokrajinski sekretar za unutrašnje poslove."

Ali konačnu odluku donosio je savezni Savet za zaštitu ustavnog poretka, koju je preko saveznog sekretara unutrašnjih poslova preuzimala savezna Služba državne bezbednosti. Savezni SDB bi gledao koja od republika ima najbolje pozicije za obavljanje zadataka. Izvršitelji bi dobijali informacije iz logistike koju je na terenu koristila savezna Služba državne bezbednosti. Saveznoj službi na raspolaganje davali su logistiku oni koji su je imali, na primer, na teritoriji Minhena.

Dalja postupanje davana su Drugoj upravi Saveznog SUP - upravi čiji su glavni saradnici bili kriminalci, spremni da povuku oroz, ljudi koji su angažovani za egzekucije.

Stane Dolanc bio je i u Saveznom savetu za zaštitu ustavnosti, zajedno sa admiralom Branko Mamulom, tada ministrom odbrane. Obojica su, kako su na sudu u Minhenu tvrdili tadašnji pripadnici službe, bili posebno zainteresovani za Đurekovića.

I Dolanc i Mamula su sumnjali da Đureković radi za nemačku BND, Dolanc je čak bio ubeđen da je nemačka tajna policija Đurekoviću dostavila podatke koje je on objavio u knjizi o Josipu Brozu, a koje sam nikako nije mogao da zna.

Ključno svedočenje koje direktno optužuje savezni SDB dao je na sudu nekadašnji pripadnik ove službe Ivan Lasić, koji je bio sa

Dolancem u vreme kada je stigla vest da je Đureković ubijen.

- Dolanc je pitao: "Što je s ekipom?" Odgovor je dobio tek kad se u sedište saveznog SDB pojavio savetnik ministra za državnu sigurnost Stanko Čolak. Čolak je rekao: "Ekipa se vratila", svedočio je Lasić.

Dolanc je preminuo 1999. godine. Branko Mamula odbio je poziv suda u Minhenu da svedoči u slučaju Đureković, uz opravdanje da je zbog starosti dementan.

Više pročitajte u štampanom izdanju Ekspresa...