Preporuka za čitanje
Polupani identitet
Zejdi Smit rođena je 1975. u Londonu, u englesko-jamajkanskoj porodici.
Tokom studija književnosti napisala je svoj prvenac “Beli zubi“, koji je osvojio brojna priznanja, uključujući i “Gardijanovu“ nagradu za prvu knjigu i nagradu “Whitbread“ za debitantski roman. Autorka je i romana “Sakupljač autograma“, “O lepoti“, “Severozapad“ i “Vreme svinga“, kao i nekoliko zbirki priča i eseja.
Članica je Kraljevskog književnog udruženja od 2002, a časopis “Granta“ uvrstio ju je među dvadeset najboljih mladih britanskih pisaca prvo 2003, a potom i 2013. Trenutno predaje kreativno pisanje na Njujorškom univerzitetu i članica je Američke akademije za umetnost i književnost. Hvale je Salman Ruždi i Džulijan Barns.
“Beli zubi“ započinju susretom Indusa i Engleza, mladića u savezničkoj vojsci tokom Drugog svetskog rata, jer je Indija tada još bila britanska kolonija. Roman se završava prologom ova dva junaka na pragu novog milenijuma.
Da li je u pitanju doček Nove godine ili apokalipsa, kako tvrde Jehovini svedoci, demonstracija istaknutog naučnog rada o genetskom inženjeringu, teroristička akcija društva za očuvanje životinja, pa i laboratorijskih miševa, ili džihad mladih islamista koji nose zelene kravate i mrze nevernike? Naročito one iz njihovog kulturnog miljea, iz njihovih redova i genetskog koda.
Šta se dešava sa porodicama, otkad su postale tako krhke, napravljene od šećera. Polupane, okrnjene, otuđene. Šta je sa očevima razočaranim u svoju decu i majkama ostavljenim od njih?
Indus u britanskoj vojsci oženio je svoju sunarodnicu, a Englez, nakon propalog braka i pokušaja samoubistva, sklopio je brak sa devojkom sa Jamajke.
Tako svedočimo da se jedan tradicionalni musliman druži sa svojim ratnim drugom nevernikom, iako mu vera to zabranjuje. Kroz ceo roman “Beli zubi“ te se tri kulture, ostrvska, britanska, muslimanska Indijskog potkontinenta i islamskih migranata, kao i crne i kreolske Jamajke, prožimaju kao so i more.
A šta sa pojedincima koji se bore protiv svojih slabosti i poroka? Sa onima koji su zadobili slobodu, ali i dalje vole svoje kolonizatore? Šta sa ženama između tradicije, večernje škole, kvira, radoznalosti? Šta je sa onima koji se bore između homicida i suicida?
Jedan vremešni zagovornik eugenike, bivši nacista, naučnik ateista, naturalizovani Englez, poreklom iz istočne Evrope koji se odrekao svoga jevrejstva, rešen da klonira DNK, da ga na eksperimentalnoj životinji ispituje, pred medijima i publikom, kao žrtva iluzioniste, nehotice, višom silom, od glavnog postaje sporedni glumac, maltene statista, koji na pozornicu života iznosi olupani poslužavnik.
Na kome je jedno veliko ništa.
Ovde možete videti kako se porodična istorija meša sa mitom koji nosi plašt istine i autentičnosti i ne priznaje svoje epsko i narativno svojstvo. Zašto se fantastično trudi da bude istinito, kada nije? Svaki akter ovog dela bori se sa svojom ulogom u svetu kao Jakov sa bogom. Bilo da je u pitanju pripadnik sekte, muslimanske veroispovesti, anglikanac ili ateista, član školskog veća, terorističke ili ekološke organizacije, niko od njih nije savršen, i vi gledate kako se ljudski crvi bore sa željama svoga srca i moralnim zakonima koje od njih zahteva neko više, savršenije biće, sa svojih visina.
I jasno vidite da se savremeni čovek grči, ne postižući balans između laži, privida i istine, između onoga što jeste i što bi trebalo da bude, intimnog, unutrašnjeg i drugima vidljivog ja.