Ne posustaje

EKSTREMNA DESNICA u Nemačkoj nije bila ovako jaka još od Drugog svetskog rata

Posle Francuske, ekstremna desnica ojačala je i u Nemačkoj gde je na regionalnim izborima u istočnonemačkoj pokrajini Tiringiji ekstremno desničarska stranka Alternativa za Nemačku (AfD) odnela pobedu sa čak devet odsto prednosti u odnosu na demohrišćansku CDU i daleko ispred tri etablirane stranke koje vode saveznu nemačku vladu ‒ socijaldemokrate, zelene i liberalni FDP.

U susednoj Saksoniji AfD je izgubila od demohrišćanske CDU za svega jedan odsto glasova, ali se i pored toga ustoličila kao trenutno najjača politička snaga.

Ovo je prvi put posle 80 godina i završetka Drugog svetskog rata da na izborima pobedi jedna ekstremno desničarska stranka koja pritom otvoreno šuruje sa nacizmom i sa pravom nosi epitet neonacističke organizacije.

Pobeda AfD uopšte nije iznenađujuća jer su sve predizborne ankete ukazivale na to da će se nešto tako i desiti.

Ono što je interesantno jeste da ova pobeda dolazi samo godinu dana pred savezne izbore u Nemačkoj i nekoliko meseci nakon izbora za Evropski parlament na kojima su Socijaldemokratska partija (SPD) kancelara Olafa Šolca i vladajuća “semafor“ koalicija, koja je tako nazvana zbog boje stranaka (crvena, žuta i zelena), već pretrpele ozbiljan udarac.

Inače, AfD je u pokrajini Tiringiji, koja ima oko 2,1 milion stanovnika, osvojila skoro trećinu glasova.

U Saksoniji sa 4,8 miliona stanovnika najviše glasova osvojila je demohrišćanska konzervativna CDU 31,9 odsto, što je tek nešto više od AfD-a. Obe stranke daleko su iza sebe ostavile vladajuće socijaldemokrate, zelene i liberale.

CDU je osvojila 42 mesta u pokrajinskom parlamentu, AfD 41, dok je treća levičarska stranka Sare Vageneht sa 15 mesta. Stranka kancelara Olafa Šolca osvojila je samo šest mesta u parlamentu Saksonije, dok su Zeleni i liberalni FDP ostali bez ijednog mesta.

I pored sjajnog izbornog rezultata i pobede u Tiringiji AfD najverovatnije neće formirati vlast ni u ovoj, ni u pokrajini Saksonija.

Bez podrške drugih partija AfD ne može da vlada u Tiringiji, a iz CDU jasno su stavili do znanja da uopšte neće razmatrati mogućnost da prave bilo kakvu vlast sa krajnjom desnicom.

Matematički, konzervativcima, odnosno CDU, biće potrebna podrška levičarskih partija da bi formirali većinu.

Istraživanje javnog servisa ZDF-a pokazalo je da je čak 36 odsto mlađih od 30 godina u Tiringiji glasalo za ekstremnu desnicu, odnosno AfD.

Ajmo sad malo desnije - zašto je to sad opet popularno

Desničarski pokreti

Vesti 06.12.2023. 16:00

Ajmo sad malo desnije - zašto je to sad opet popularno

Nakon ovih izbora i uspeha ekstremne desnice oglasio se i nemački kancelar Olaf Šolc koji je pozvao druge stranke da ne daju podršku AfD-u tako što će održavati takozvani zaštitni zid protiv desničarske partije.

“Sve demokratske stranke treba da formiraju stabilne vlade bez desničarskih ekstremista“, rekao je on, nazvavši rezultate “gorkim“ i “zabrinjavajućim“.

Koliderka AfD-a Alis Vajdel rekla je da su glasači u Tiringiji i Saksoniji njenoj stranci dali “veoma jasan mandat da upravlja“.

Ona je pozvala stranke da ignorišu Šolcov poziv da se vlade prave bez AfD-a i rekla da bi to “podrilo demokratsko učešće velikog dela stanovništva“.

“Zaštitni zidovi su nedemokratski“, istakla je ona.

Dodala je i da je rezultat izbora “rekvijem“ za tri stranke koje vode Nemačku i da je jasno da birači u obe istočne države žele njenu stranku u vladi.

Ovi izbori i ankete i istraživanja javnog mnjenja koji su rađeni pred izbore pokazali su da je rejting vladajuće koalicije u znatnom padu, a da raste popularnost AfD-a, koji je druga po snazi politička opcija u Nemačkoj.

“Bez nas stabilna vlada više uopšte nije moguća“, rekla je Alis Vajdel.

Inače, Obaveštajne službe u Tiringiji, kao i u Saksoniji, klasifikovale su AfD kao desničarsku ekstremističku stranku zbog čega su čelni ljudi stranke stavljeni pod prismotru.

To je u maju potvrdio i nemački sud koji je doneo presudu da je obaveštajna agencija BfV opravdano stavila AfD pod nadzor zbog sumnje u ekstremizam.

Glavni kandidat AfD-a u Tiringiji, Bjorn Heke, koji važi za kontroverznu ličnost u Nemačkoj, pozdravio je “istorijsku pobedu“ AfD-a i rekao da je izuzetno ponosan.

Heke je ranije kažnjen zbog korišćenja nacističkog slogana, iako bivši nastavnik istorije to odlučno poriče.

Dok je Bjorn Heke slavio pobedu svoje stranke sa pristalicama u Erfurtu, demonstranti protiv AfD-a okupili su se ispred parlamenta države Tiringije.

Među demonstrantima je bila i Hana, lokalna studentkinja, koja je rekla da je veoma zabrinuta zbog rezultata.

“Mislim da ima mnogo ljudi koji su svesni da imaju nacističku politiku i nije ih briga. Nemačka ima neku vrstu odgovornosti u vezi sa tim“, podvukla je ona.

Ono što je u najvećoj meri privuklo ljude da glasaju za AfD, a naročito mlade, jeste stav ove stranke prema imigracionoj politici i migrantima.

Pitanje azila ponovo je pokrenuto na nacionalnom nivou nešto više od nedelju dana pre glasanja, kada je troje ljudi ubijeno na uličnom festivalu u Zolingenu u zapadnoj Nemačkoj, a Sirijac koji se suočava sa deportacijom uhapšen je zbog sumnje da je izvršio napad.

Regionalni, odnosno pokrajinski izbori u Saksoniji i Tiringiji izazvali su i veliku pažnju svetske javnosti.

Konstatovano je da retko kada neki lokalni izbori bilo gde u svetu izazivaju globalnu pažnju.

Ima li Srbija jasno definisanu desnicu?

Intervju-Despot Kovačević

Vesti 15.04.2022. 09:10

Ima li Srbija jasno definisanu desnicu?

Za “Njujork tajms“ rezultati izbora u istočnonemačkim pokrajinama Tiringiji i Saksoniji bili su vredni oznake “breaking news“.

“Nemci na istoku zemlje naginju ekstremima“, piše američki list.

Dodaje da je “izvanredan rezultat ekstremno desne Alternative za Nemačku (AfD) zabrinjavajući indikator za stanje i budućnost nemačke demokratije“.

“Vašington post“ imao je čak dva evropska dopisnika koji su pratili izbore u dve nemačke pokrajine.

Britanski “Gardijan“ uzlet AfD-a tumači kao porast jaza između istoka i zapada Nemačke.

Ovaj list savetuje partijama koje zastupaju vrednosti liberalne demokratije da pod hitno “počnu da gledaju dalje od svog nosa ako hoće da zaustave taj trend“.

Nemačka — *Izvor: Shutterstock/hyotographics*

Urednik nedeljnika “Vreme“ Andrej Ivanji rekao je da istočni delovi Nemačke ni tri decenije od pada Berlinskog zida nisu srasli sa ostatkom zemlje.

“Na istoku je manji životni standard, veća je nezaposlenost među građanima, manja je kupovna moć“, kaže Ivanji.

Dodaje da ljudi na istoku, onom delu koji je nekada bio Demokratska Republika Nemačka u kojoj je vladala diktatura, nemaju razvijen odnos prema demokratiji koji je njihovim sunarodnicima sa zapada usađen preko sistema, kroz porodicu i kod kojih je razvijeno kritičko mišljenje i otpornost prema populizmu.

Ivanji objašnjava i da su parole AfD-a kao i kod svih drugih desničarskih stranaka pre svega ksenofobične i imaju za cilj izazivanje raznih strahova kod stanovništva. Objašnjava da u Nemačkoj to ima još jedan kontekst s obzirom na njihovu nacističku prošlost. Kaže i da to ide dotle da čak ni neke stranke evropske ekstremne desnice, poput francuskog Nacionalnog okupljanja Mari Le Pen, ne žele da imaju veze sa AfD-om jer ne žele da imaju veze sa nacistima.

Karakteristično za ove, lokalne izbore u Nemačkoj, jeste to da su u predizbornoj kampanji dominirale globalne teme poput migranata.

Ivanji naglašava i da politika “zaštitnog zida“, odnosno ignorisanja činjenice da je jedna ekstremno desničarska stranka osvojila toliki broj glasova i odbijanje da se sa njom sarađuje do sada nije dala rezultate i da takva politika može samo da izazove još veći revolt kod stanovništva jer se oni koji su za tako nešto glasali bukvalno ignorišu, a njih nije malo i sve ih je više.

“Ostale stranke građane koji su glasali za ekstremnu desnicu automatski etiketiraju“, kaže Ivanji.

Smatra i da bi, ukoliko se u Tiringiji napravi presedan, to vrlo lako moglo da se preslika na savezni nivo posle izbora 2025. godine.

Ivanji napominje i da se od etabliranih stranaka, samo još demohrišćani, odnosno CDU, koliko toliko drže, dok socijaldemokrate gotovo da više i ne postoje.

Urednik “Vremena“ kaže i da na vrh stranke CDU postoji konstantan pritisak nižih struktura partije da se pređe taj tabu i da se ostvari saradnja sa AfD, odnosno da se sa ovom strankom formira vlast, makar na lokalu.

“Pitanje je u kom smeru će sve to ići i da li će i sama CDU ići više udesno, kao što je do sada bio slučaj, ili će ipak doći do saradnje sa AfD-om“, kaže Ivanji.

Zaključuje i da će, ukoliko Nemačka ode u tom pravcu, odnosno ukoliko ode skroz udesno, Evropska unija biti u velikom problemu.

Ko je Bjorn Heke, čovek pred kojim drhti Nemačka