Život
16.04.2023. 04:35
Život
15.05.2023. 04:20
Dragan M. Milošević
Heroine Srbije
Prva Srpkinja akademik - da li znate ko je to?
Jedna od najznačajnijih heroina srpskog slikarstva, prva naša žena slikarka, Katarina Ivanović, rođena je 15. maja 1811. godine, u Vespremu, u ondašnjoj Ugarskoj.
Odrasla je u patrijarhalnoj porodici u Stolnom Beogradu, maloj srpskoj zajednici poznatoj po dugogodišnjoj borbi za očuvanje srpskog nacionalnog identiteta. Kao velikom talentu za crtanje, njena porodica i porodični prijatelj, srpski trgovac Đorđe Stanković, finansirali su njeno obrazovanje i slikarsko usavršavanje u Pešti, gde je već svojim prvim slikarskim biserom "Autoportretom“ postavila temelje ranog srpskog bidermajerstva.
Pošto je slika stilom podsećala na čuvenu Ticijanovu "Laviniju“, Katarina postaje miljenica mađarske grofice Čaki koja joj omogućava da se od 1835 godine obučava u bečkoj Umetničkoj akademiji, iako žene na to pravo tada nisu imale. U Beču je Katarina boravila pet godina, drugovala je sa svim viđenijim Srbima i svojim delom "Korpa sa grožđem“ najavila je da se u srpskom slikarstvu pojavljuju pravi majstori za slikanje mrtve prirode.
Kada je, tada već slavni pesnik, Sima Milutinović Sarajlija, upoznao Katarinu, oduševljen njenom lepotom i sposobnošću, posvetio joj je pesmu "Troje sestarstvo“, a Katarina će, njemu iz zahvalnosti, krajem boravka u Beču, uraditi čuveni Simin portret (1840).
Katarina je obožavala slikarstvo pa je mnogo i putovala, koristila je priliku da gde god može usavrši svoje umeće. Tim povodom i boravi u Parizu, 1841 i 1842. godine, kada usavršava savremeno slikarstvo i izrađuje svoje čuvene slike “Bacanje karata“ i "Starica se moli“. Boravila je i u Italiji i Holandiji 1842 godine, gde je naslikala "Vinogradara“, savršenu sliku pod uticajem bečkog klasicizma i holandskog slikarstva. Njena želja da se posebno posveti istorijskom slikarstvu odvela ju je u Minhen na usavršavanje, gde provodi dve pune godine radeći na Akademiji tog grada (1844 -1846).
Katarina je slabije govorila srpski jezik ali je bila veliki srpski rodoljub. Oduševljeno je prihvatila poziv Sime Milutinovića Sarajlije da 1846. godine dođe u Beograd, svoj voljeni grad i grad svojih predaka. Imala je žarku želju da Srbiji podari ono što najbolje ume, da "Srpstvo bude najbolji izraz njene umetnosti“. U Beču se već afirmisala tim povodom slikajući "Srpskog Omira“, a u Beogradu je svojim prvim delom, "Osvajanje Beograda 1806“, briljantno započela i eru istorijskog slikarstva u našoj umetnosti. Za ovu sliku je dobila visoku nagradu u Minhenu, ali nažalost original te slike nije sačuvan.
Za nepune dve godine boravka i rada u Beogradu nastaće i mnoga druga njena vrsna dela, posebno portreti: “Kneginja Persida Karađorđević“, "Vojvoda Stevan Knićanin“, "Mladi Dinić“, "Žena u srpskom“...
Život
18.04.2023. 04:05
Nemica sa dušom Srpkinje
Život
12.04.2023. 02:05
Da li znate ko je bila prva prava princeza "nove Srbije"?
Posle Beograda, u kome se u tadašnje vreme od slikarstva nije moglo živeti, kraće vreme boravila je u Zagrebu, na poziv Ljudevita Gaja, nakon čega se vratila među svoju rodbinu u Stolni Beograd.
Iz izloženog se može zaključiti da je sjajna Katarina bila po mnogo čemu prva i vanserijska u istoriji srpskog slikarstva i umetnosti. Njene slike "Portret Perside Karađorđević“, "Autoportret“ i "Korpa sa grožđem“ smatraju se među najboljima u istoriji srpskog klasicizma.
Godine 1876. godine Srpsko učeno društvo izabralo je Katarinu za svog počasnog člana čime je ona postala i naša prva žena akademik. Ova visoko emancipovana i obrazovana žena, velika Srpkinja, ostavila je sva svoja najveća dela Narodnom muzeju, kao i novac da se ta dela čuvaju.
Ispisujući zaveštanje, navela je i sledeće: "Uzdam se da će Srbi poštu odati mojim delima i održaće me u svome spomenu“.
Umrla je u svom Stolnom Beogradu 22.09.1882. godine. Njeni posmrtni ostaci premešteni su u Beograd 1967. godine.
Tekst preuzet iz knjige "Heroine Srbije - Vekovnik", Dragana M. Miloševića, koju možete naručiti putem imejl adrese: [email protected]
Komentari
