Scena
17.07.2022. 14:45
Scena
12.08.2022. 14:40
Silvana Hadži-Đokić
Preporuka za čitanje
Tužan život i tragična smrt slavne književnice
Predstavljamo vam knjigu priča Silvije Plat: "Džoni Panika i Biblija snova“.
Silvija Plat rođena je 1932. u državi Masačusets, blizu Bostona, u porodici emigranata jer joj je majka došla iz Austrije, a otac iz Poljske. Otac, profesor biologije na Univerzitetu u Bostonu, bio je poznat stručnjak za pčele. Umro je kad je Silvija imala osam godina, što je pokrenulo turbinu njenog stvaralaštva. Poeziju je počela da piše nakon ove traume.
Scena
04.01.2022. 07:05
Lana Bastašić: Pisanje je jedina konstanta u mom životu
Scena
13.03.2022. 14:05
Rumena Bužarovska - spisateljica zbog koje nastaje gužva u knjižari
Završila je čuveni Smit koledž. Kao Fulbrajtov stipendista boravi u Kembridžu, gde upoznaje već slavnog pesnika Teda Hjuza i udaje se za njega iste godine.
Zaljubljeni pesnički par živi u SAD, da bi se 1959. preselio u London. Ubrzo dobijaju kćerku Fridu (iste godine Platova objavljuje prvu zbirku pesama "Kolos“), a 1962. sina Nikolasa, nakon čega nastaju krize u braku usled Tedove preljube i razdvajanje (ali i zbirka pesama "Arijel“). Silvija i deca se sele u kuću u kojoj je živeo Vilijam Batler Jejts.
Mesec dana posle objavljivanja autofikcijskog romana "Stakleno zvono“ 1963. Silvija Plat je izvršila samoubistvo.
Koliko god da je Ted Hjuz bio loš partner, njegov priređivački rad ga je iskupio. Godine 1965. izlazi "Arijel“ posthumno, a 1971. "Prelazak preko vode“ i "Zimsko drveće“, izbori iz neobjavljenih pesama. Priče, eseje i dnevničke zapise Hjuz objedinjuje 1977. pod nazivom "Džoni Panika i Biblija snova“.
Pulicerova nagrada Silviji Plat je posthumno dodeljena 1982, za "Sabrane pesme“, a iste godine objavljeni su "Dnevnici Silvije Plat 1950–1962“. Postojao je rukopis započetog romana koji je izgubljen.
Stvaralački krug Silvije Plat simbolički se zatvara 1998, kada Ted Hjuz objavljuje "Rođendanska pisma“, posvećena njoj. Kao ispovest. Iste godine on umire.
Scena
10.07.2022. 14:40
Branko Rosić: Panker sa maskom novinara
Scena
19.03.2022. 06:05
Miljenko Jergović: Nije časno ćutati ako ste u manjini
Scena
27.05.2022. 15:05
Ljubivoje Ršumović: "Ja sam mačor u rerni"
Šta bi bilo da Karl Uve Knausgor, književno otkriće 21. veka, pati od teške depresije, a ne njegova prva žena, da li bismo ga manje čitali i nazivali mentalnim bolesnikom kao Silviju Plat, koja je pisala autofikciju u 20. veku koji je ovu vrstu proze potcenjivao smatrajući je biografskom?
Razlike između autofikcije Silvije Plat i Knausgora suštinski nema. Njen jedini roman je bestseler i prodat je u milionskim tiražima. Iako je preteča feminizma i novog književnog žanra, i 59 godina kasnije poistovećuje se s njenom biografijom, a njeno samoubistvo tabloidno istura ispred i umesto njenog dela.
Zbirka priča Silvije Plat "Džoni Panika i Biblija snova“ u izdanju Štrika ekskluzivna je i pročišćena, u međunarodnim okvirima, jer sadrži samo priče, za razliku od svaštarske Hjuzove verzije iz 1977, koji je Silvijine priče, eseje i dnevnike stavio na jedno mesto, podelivši priče na uspešne i manje uspešne, kao sudija iz pakla kritičarske nesigurnosti. U srpskoj kolekciji priča pridodata je i jedna dosad neobjavljena "Meri Ventura i Deveto Kraljevstvo“.
Priče Silvije Plat čitala sam sa optimističkom, saučesničkom žudnjom. Neke su briljantne, neke moderne, neke avangardne, morbidne, duhovite ili atomske. U mnogima postoji latentni sukob između Evrope i vrlog novog sveta, kome Platova pripada i u kome je u svojoj zoni komfora.
Osećala sam se, čitajući ovo književno blago, kao na ekskluzivnoj pozorišnoj premijeri. Čini mi se da je priču "Amerika, Amerika“ posvetila roditeljima, a "Sneg u Londonu“ napisan 1963. u poslednjem pasusu navodi da će okružena svojom decom (i stalnim restrikcijama struje), doživeti duboku starost. Slavljena bila autofikcija u vekove vekova. Ovo je njen krunski dokaz.
Komentari
