Heroine Srbije
Glumica zbog koje su ministri išli na dvoboj, lepotica koju je Skadarlija obožavala
Skadarlija, umetnička i boemska četvrt prestonog Beograda, stvorila je mnoge legendarne ličnosti iz srpske istorije. Jedna od njih, koja zauzima dominantno mesto u istoriji srpskog pozorišta, je i Augusta Vela Nigrinova. Koliko znate o njoj?
Bivša prvakinja Narodnog pozorišta i idol pozorišne publike krajem 19. i početkom 20. veka, Nigrinova je bila srpska glumica slovenačkog porekla, rođena u Ljubljani 14. novembra 1862. godine.
Ime je dobila po ocu Augustu koji je bio Čeh, dok joj je majka bila Nemica. Od najmlađih dana je bilo jasno da se u njoj krije veliki umetnički talenat, a posle prvih njenih nastupa u predstavama Slovenačkog dramskog pozorišta, nagovešteno je rađanje velike glumačke dive. Sa samo 20 godina, po nagovoru čuvenog Davorina Jenka, kompozitora srpske himne "Bože pravde“, perspektivna glumica dolazi u Beograd i već 21. oktobra 1882. godine briljantnom ulogom u predstavi "Debora“, zadivljuje beogradsku umetničku javnost.
Taj njen nastup okarakterisan je vrhunskim umetničkim događajem u prestonom gradu. Beograd je mladu glumicu primio otvorena srca, a ona mu je uzvraćala potpunom posvećenošću glumačkoj sceni, neverovatno brzim savlađivanjem srpskog jezika i iskrenim prihvatanjem duha i mentaliteta Beograda. Srbiju i Beograd zavolela je od prvog dana, Skadarlija će i njoj postati drugi dom, a ona, za vrlo kratko vreme, jedan od najviđenijih gostiju.
U Skadarliji se najviše družila sa glumcima Narodnog pozorišta, sa upravnikom Perom Dobrinovićem, sa rediteljem Aleksom Bačvanskim, a bila je i čest gost među dvorskim damama kraljice Natalije Obrenović. Ne dugo po dolasku u Beograd Augusta Vela je postala dominantna na sceni Nacionalnog teatra. Podaci govore da je bila žena-simbol lepote, da je imala neodoljivo dostojanstveno ponašanje i nastup na sceni i da je sa fantastičnom sugestivnošću tumačila i najteže uloge romantičnih i tragičnih heroina. Dobijala je najveće ocene kritičara, a publika, kako muška tako i ženska, naprosto ju je obožavala, darujući joj i adekvatan naziv-srpska Eleonora Duze.
Muškarcima bi zastajao dah kada bi je ugledali jer, "toliko je sijala lepotom žene da se nije smela i mogla gledati“ (Slobodan Turlakov, profesor Muzičke akademije). Zbog sjaja njene lepote na dvoboj su išla čak i dva ministra, a slavni književnik Janko Veselinović, koji je takođe bio njom opčinjen, posvetio joj je čuveni pozorišni komad "Đido“ (uloga Ljubice namenjena Augusti), i često je do poslednje pare lumpovao po beogradskim kafanama oborivši i skadarlijski rekord kada je, ludeći za Augustom Velom, bančio u kontinuitetu od podneva 13. januara pa do jutarnjih časova 17. januara.
I žene su je obožavale, bez imalo ljubomore, bila je naprosto njihov ponos i idol. Posle jedne predstave u Novom Sadu žene-obožavateljke podarile su joj zlatnu narukvicu sa brilijantima. U Nacionalnom teatru briljirala je ostvarenjem niza vrhunskih kreacija poput Julije, Nore, Ofelije, Margaret Gotje, Eboli, Esmeralde, Meri Stjuart, Debore... ostvarivši ukupno čak oko 400 uloga. Publiku je oduševljavala i čestim gostovanjima u Ljubljani, Novom Sadu, Zagrebu, Sofiji, Pragu, Bratislavi...
U Pragu, domovini njenog oca, posle sjajnog nastupa u "Dami s kamelijama“, zvanično su joj nudili angažman u Češkom narodnom pozorištu. Odbila je ponudu izjavivši da je Srbija njena najdraža domovina. Nebrojeno puta je iskazivala svoju ljubav prema Beogradu i Srbiji a 1885. godine, za vreme Srpsko-bugarskog rata bila je dobrovoljac-bolničarka i vredna krojačica veša za srpske ranjenike i vojnike.
Augusta Vela Nigrinova je živela sa Davorinom Jenkom koji je bio 27 godina stariji od nje. Svoj poslednji nastup na beogradskoj pozorišnoj sceni imala je 28. maja 1908. godine tumačeći lik carice Teodore. Umrla je 31. decembra iste godine. Legendarnu glumicu i ženu izrazite harizme, umetnicu koja zauzima jedno od najvažnijih mesta u istoriji srpskog teatra, ispratile su na večni počinak hiljade Beograđana sa suzima u očima. Njena prerana smrt bila je jedan od najpotresnijih događaja toga doba u srpskoj prestonici.
Tekst preuzet iz knjige "Heroine Srbije - Vekovnik", Dragana M. Miloševića, koju možete naručiti putem imejl adrese: [email protected]